• Auteur: Chih-Yuan Chen
  • Titel: Kiekeboe
  • Uitgeverij: De Fontein
  • ISBN: 9789026124013
  • Leeftijd: 4+ / Beoordeling: ***
  • Auteur: Kathrin Schärer
  • Titel: Stadsmuis en Veldmuis
  • Uitgeverij: Lemniscaat
  • ISBN: 9789047701446
  • Leeftijd 4+ / Beoordeling: **
  • Auteurs: Bibi Dumon Tak & Noëlle Smit
  • Titel: Fiet wil rennen
  • Uitgeverij: Querido
  • ISBN: 9789045107585
  • Leeftijd: 4+ / Beoordeling: ****
  • Auteurs: K-J Rogaar & Frank Groothof
  • Titel: Kip & mannetje Bib
  • Uitgeverij: Nieuw Amsterdam
  • ISBN: 9789046803776
  • Leeftijd 3+ / Beoordeling: **
  • Auteurs: Christian Duda & Julia Friese
  • Titel: Al zijn eendjes
  • Uitgeverij: Gottmer
  • ISBN: 9789025745158
  • Leeftijd 4+ / Beoordeling *****
  • Datum bespreking: 14 Juli 2009

Voor lezers (8):
Beestige boeken voor kinderen


Dieren zijn dankbare hoofdpersonages in kinderboeken. Je kunt ze als auteur zowat alles laten doen wat mensen (zouden) doen, maar het blijft net een tikje makkelijker om ermee weg te komen. Dieren kunnen schaamteloos smerig zijn, gulzig, egoïstisch en koppig, terwijl dat voor hun menselijke tegenhangers toch iets minder makkelijk ligt. En wanneer het allemaal iets te gortig dreigt te worden, maak je ze gewoon schattig. Geen mens die zich nog ergens aan stoort. Toch? We namen vijf beestenboeken onder de loep, met knaagdieren, amfibieën, roofdieren en gevogelte in de hoofdrollen. En lieten ons hart stelen door een boze struisvogel en een hongerige vos.

Chih-Yuan Chen - Kiekeboe ***

Chih-Yuan Chen schreef met Kiekeboe een mooi verhaal over ergens thuishoren. Zijn hoofdpersonage is een kleine krokodil die per ongeluk in het verkeerde nest terechtkwam. Zo groeit het jong op onder de vleugels van moeder eend, tussen haar drie eendenbroertjes en –zusjes. Alles verloopt vlekkeloos, tot Kiekeboe op een noodlottige dag kennismaakt met zijn echte soortgenoten. En die zijn minder pluizig en zacht dan hij zich had voorgesteld. Uiteindelijk moet hij kiezen: zal hij zijn familie verraden, of moet hij zijn afkomst verloochenen?

Het verhaal van Kiekeboe is vrij eenvoudig en de taal is vlot, maar springt nergens uit de band. Wat dit prentenboek desalniettemin geslaagd maakt, zijn de mooie prenten. Chen gebruikt een combinatie van collage, inkt, aquarel en verf. De illustraties zijn sober, en door het donkere palet af en toe op het grimmige af. Wanneer de boze krokodillen ten tonele verschijnen, verdwijnt haast alle kleur, en krijgen we voornamelijk verschillende tinten grijs en bruin te zien, afgewisseld met grote zwarte vlakken en een tikje blauw. De kleurrijke poten en snavels van de eenden zorgen voor het tegenwicht.

Kathrin Schärer - Stadsmuis en Veldmuis **

Net iets minder geslaagd vonden we Stadsmuis en Veldmuis. Kathrin Schärer deed haar best om met dit boek een fabel van Aesopus in moderne hertaling voor kinderen uit te brengen, maar daarvoor heeft het boek net iets te weinig om het lijf. Het eigenlijke verhaal begint al op het schutblad vooraan, voor de aftiteling, en loopt door op het schutblad achteraan. Stadsmuis gaat op bezoek bij Veldmuis op het platteland. Het is er lekker vies en best gevaarlijk: ze komt net niet terecht onder de melkstraal of, erger nog, de drek van de koe, ontsnapt ternauwernood aan varkens en een haan en haalt haar tere voetzolen open aan de harde stoppels van het korenveld. Desondanks vindt ze het er wel fijn. Even later is het de beurt aan Veldmuis om mee te gaan naar de grote stad. Ook zij heeft er een dubbel gevoel bij: de stad is ontzettend lawaaierig en druk, maar de lichtjes en de nachtelijke sfeer zijn betoverend mooi. Aan het einde van het verhaal gaan beide muizen – hoe raadt u het? – moe maar voldaan terug naar hun eigen wereld. Fabels zijn uiteraard altijd moraliserend, maar voor een prentenboek ligt de moraal er hier echt wel te vingerdik op.

Een en ander wordt goedgemaakt door de prenten, van de hand van de auteur. Ze voegt daarbij verschillende technieken samen, waaronder vetkrijt en aquarel. De muizen zijn bijzonder aaibaar, zonder overdreven schattig te worden. Af en toe laat Schärer twee prenten op elkaar aansluiten, onderbroken door een witte streep. Dat zorgt voor een mooi grafisch effect, en brengt een geheel eigen dynamiek op de spreads. De illustraties zijn heel beweeglijk en zwierig, in rijke, warme kleuren.

Bibi D. Tak & Noëlle Smit - Fiet wil rennen ****

Van een ander kaliber is Fiet, de lichtelijk hyperactieve struisvogel van Bibi Dumon Tak en Noëlle Smit. Fiet wil rennen, en dat zullen we geweten hebben. ‘Het liefst rent hij de hele dag. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat. Soms rent hij ook ’s nachts. Héél zachtjes. Op zijn tenen.’ Maar op een dag lukt het rennen niet. ‘Er zit iets in de weg, en Fiet staat bijna stil.’ Het blijkt de wind te zijn. Die waait zo hard, dat zowat alles wegvliegt: vogels, beer en giraf, bomen, vossen en een zwerm meeuwen moeten eraan geloven. Maar Fiet houdt stand. Fiet wil rennen. De herhaling in de tekst zorgt ervoor dat de spanning mooi in stijgende lijn gaat, tot ze zo hoog is opgebouwd dat de situatie voor Fiet onhoudbaar wordt. En dan komt de oplossing, de verlichting, de ongelofelijke race van Fiet.

Bibi Dumon Tak slaagt erin om het vrij eenvoudige verhaal op sprankelende wijze onder woorden te brengen, terwijl de prenten van Smit schitterend gestalte geven aan de krachtmeting tussen struisvogel en natuurelement. Bovendien is Fiet een schatje: hoe kwader hij kijkt, hoe leuker hij wordt. Zijn rood met roze gestreepte benen en twee zwarte pluimen op zijn kop zullen daar ongetwijfeld een en ander mee te maken hebben. Een aanrader!

K-J. Rogaar & F. Groothof - Kip & mannetje Bib **

Ook met pluimen, maar helaas minder geslaagd is Kip & mannetje Bib. Van een verhaal kunnen we in dit boek niet spreken. Nu hoeft dat geen bezwaar te zijn. Er bestaan wel meer kinderboeken die veeleer op een concept dan op een verhaal gebaseerd zijn, en daar zitten af en toe best knappe exemplaren tussen. Maar bij Kip & mannetje Bib is het concept net iets te flauw om een prentenboek te vullen.

De Kip uit de titel is een oranje kip met witte bikini (wat verder in het boek totaal niet relevant blijkt te zijn) en mannetje Bib is een piepklein wit mannetje met uitgesproken steatopygie. En dat is dan weer een mooie manier om te zeggen dat hij uitpuilende (blote) billen heeft (wat verder in het boek ook totaal niet relevant blijkt te zijn).

Dit vreemde koppel doet vreemde dingen, zoals ballonnen blazen, boodschappen ombouwen tot een scheepswerf, metselen, planten herschikken en nog wat meer. Naar we kunnen opmaken uit het colofon, werd de publicatie geboren uit een concept van Rogaar, en schreef Frank Groothof daar de teksten bij. Nu zijn sommige van de vondsten best wel leuk, maar ze blijken uiteindelijk te weinig om het boek te dragen. De ideeën zullen zich uitstekend lenen voor een workshop rond creatief werken met kleuters, dus misschien was een doeboek een betere format geweest.

Christian Duda & J. Friese - Al zijn eendjes *****

Tot slot willen we het nog even hebben over Al zijn eendjes. Hiervoor zijn weinig woorden nodig. Christian Duda vertelt het prachtige verhaal van de vos Lodewijk, die honger had. Terwijl hij het gemunt had op moeder eend, bleef hij uiteindelijk met een ei zitten. Het ei werd een kuiken, en het kuiken werd groot. En terwijl de hongerige, knorrende vos steeds meer uitvluchten zoekt om het beestje niet op te eten, vormt zich rond hem een steeds grotere eendenfamilie, die zich wonderwel aan deze vreemde stamvader aanpast: ‘De andere dieren in het bos liepen met een grote boog om de knorrende schare eenden heen. Die vonden het allemaal maar griezelig.’

Hoewel het verhaal enigszins voorspelbaar lijkt, blijft de lezer van de eerste tot de laatste bladzijde geboeid lezen (of luisteren) en kijken. De taal is schitterend, en de prenten overweldigend in hun eenvoud. Julia Friese knipt en plakt, schildert en krast en corrigeert zonder te proberen dat te verhullen. Daardoor blijven de illustraties iets ruws behouden, als van een werk dat nog altijd ‘in progress’ is. Het daagt de lezer uit om de prenten telkens opnieuw te bekijken en nieuwe dingen te ontdekken.

Een wondermooi verhaal met ontzettend boeiende prenten. En meer wil ik daarover niet kwijt.

Tine Mortier

Lees ook de andere Voorlees-boeken-recensies:
Afl. 7: Wegenast & Meyer - Hanna en ik ****
Afl. 7: Aertssen - Vogeltjelief ***
Afl. 7: Dreesen & Gerestein - Vertelopa ****
Afl. 7: Meinderts, Jekkers - Ballade v/d Dood *****
Afl. 7: Misschaert & Coenen - Balthazar... ****
Afl. 6: Paul Biegel - Ik wou dat ik anders was ***
Afl. 6: Paul Biegel - De dwergjes van Tuil ****
Afl. 6: Paul Biegel - Nachtverhaal ****
Afl. 5: De Prins, Van der Linden e.a. - 1001 spookjes ***
Afl. 5: V. Oudheusden & V. Doninck - Metromonsters *****
Afl. 5: Dros & Geelen - Naar het ziekenhuis ****
Afl. 4: Satoru Onishi - Wie zit waar?***
Afl. 4: Whybrow & Eaves - Slaap lekker, lieve dieren***
Afl. 4: Miler & Petika - Hoe Molletje aan...*
Afl. 4: Edel Rodriguez - Zeno op zwemles***
Afl. 3: Lauren Child e.a. - Goudlokje en de drie beren ****
Afl. 2: Wormell - Een bos vol enge wilde beesten ****
Afl. 2: Pauli & Schärer - Allebei blij ***
Afl. 2: Stohner & Wilson - Welterusten sterren **
Afl. 1: Dirk Nielandt (e.a.) - Onder de sterren ****