Voor lezers (4): Omdat ook kinderen wel eens wat moeten leren

Het is met boeken voor kinderen niet anders dan met die voor volwassenen: ze kunnen allerlei functies vervullen, maar meestal gaat het om ontspanning en creativiteit. Af en toe wordt er een vleugje politiek correcte moraal toegevoegd, en in het beste geval nog een portie esthetiek. Iedereen tevreden. Maar dan is er het genre van de educatieve kinderboeken: informatief, stichtend en opvoedend. Daar is op zich niets mis mee. Kinderen mogen ook wel eens wat opsteken uit een boek, zo ver wil ik nog volgen. Maar laat het dan alsjeblieft een beetje origineel verpakt worden. En daar wringt bij veel educatieve uitgaven het veel te nauwe kinderschoentje. Flauwe verhaaltjes, voor de handliggende boodschappen in een nog veel evidentere verpakking en een prekerig sausje bovenop.

Rodriguez - Zeno op zwemles ***

Zeno op zwemles is een prentenboek over een pinguïn die – u raadt het al – schrik heeft van water. Niet van alle soorten water; Zeno houdt van ijs, douchen, plenzen met een emmertje en nog veel meer. Maar het diepe water schrikt hem af, want hij kan niet zwemmen. Vanaf de eerste bladzijden wordt duidelijk dat het arme beest zijn schrik zal moeten overwinnen, en ook de oplossing voor zijn problemen is niet bepaald origineel te noemen. De pinguïn gaat met de hele klas op zwemles. Bij zijn eerste poging dondert hij hals over kop de helling af en zorgen zijn zwembandjes en andere hulpstukken ervoor dat hij het voorval ternauwernood overleeft. Maar volgens de juf is dit alvast een eerste stap in de goede richting.
Edel Rodriguez heeft al een viertal boeken geïllustreerd, maar dit is het eerste boek waarvoor hij ook de tekst schreef. En dat valt tegen, want de verhaallijn is niet meteen een hoogvlieger te noemen. Wat Zeno echter toch de moeite waard maakt zijn de prenten en de vormgeving. De illustraties zijn strak en gestileerd, en volledig opgebouwd uit zwart, wit, lichtblauw en oranje. Bovendien combineert de auteur-illustrator gewone tekstblokjes met stripachtige prenten en tekstballonnetjes.
Kinderen die schrik hebben van water en zich in alle mogelijke bochten wringen om aan de zwemles te ontsnappen, zal het worst wezen of het zwaartepunt bij de tekst of bij de illustraties ligt. Zij zijn op zoek naar een boek dat hun angst wegneemt of ten minste relativeert. En daarvoor zijn ze bij Zeno op zwemles dan wel weer aan het juiste adres.

Miler & Petika - Twee Molletje-boeken *

Hoe Molletje aan zijn broek kwam heb ik eigenlijk nooit willen weten. Hoe Molletje aan zijn auto kwam evenmin. Ik kan mij vaag herinneren dat ik mij als kind andere vragen stelde. Toch blijken er prentenboekenmakers rond te lopen die zulke ongein aan het papier willen toevertrouwen. Nu kan ik begrijpen dat de gelijknamige tekenfilms in de jaren zestig bijzonder populair waren, maar het is nog zeer de vraag of dat voldoende is om er een geslaagde prentenboekenreeks op te baseren.
De verhalen zijn naïef eenvoudig en balanceren op het randje van de onnozelheid: Molletje kruipt uit zijn molshoop omhoog en merkt dat hij al zijn waardevolle spullen niet kan bijhouden. Daarom gaat hij op zoek naar een broek, die hij uiteindelijk als een ware doe-het-zelver ineen zal knutselen. With a little help from his friends. Het tweede verhaal is niet beter: Molletje ziet hoe de hele stad zich met een wagen verplaatst en wil er ook eentje. Hij gaat dus op zoek naar een auto, die hij uiteindelijk – hoe raadt u het – als een ware doe-het-zelver ineen zal knutselen. With a little help from his friends.

Het tekenfilmfiguurtje zelf is leuk getekend en zal dankzij de hoge aaibaarheidsfactor ongetwijfeld kinderharten doen smelten, maar daar houdt het dan ook op. De illustraties zijn knip- en plakwerk uit de film, waarbij de meest sprekende scènes gekozen werden om aan te sluiten op de tekst. De lay-out is slordig en de tekstblokken zijn zonder enige opmaak naast de prenten gegooid. Bovendien zijn beide boeken volledig in de ik-vorm en dus vanuit het perspectief van Molletje geschreven, maar staat de tekst toch telkens weer tussen aanhalingstekens.
U merkt het, ik heb hier niet bepaald van genoten. Schattig is het Molletje wel, maar dat kan de boel niet redden. Liefhebbers van de oorspronkelijke filmpjes kunnen dus maar beter proberen de DVD’s in huis te halen.

Whybrow & Eaves - Slaap lekker, lieve dieren ***

Slaap lekker, lieve dieren is een leuk peuterboek dat met de beste wil van de wereld niemand voor het hoofd zal stoten. Het hoofdpersonage is een schattige kat, die je dankzij de voelelementen op de grote stevige prenten kunt aaien.’s Avonds gaat de kat op stap en wenst ze alle andere dieren op en rond het huis goedenacht. De tekst werd uit het Engels vertaald door Bette Westera en is op rijm gezet. Dat klinkt min of meer als volgt: ‘Wat doet ze daar? Ze wandelt rond en ziet haar vriendje, Snuf de hond.’
Dit peuterboek moet het duidelijk niet van het verhaal hebben. Heel jonge kinderen hebben geen boodschap aan ingewikkelde verhaallijnen en kunnen zich helemaal vinden in de repetitieve elementen uit dit boek. De introductie van de verschillende dieren, de geluiden die ze maken en de voelelementen staan dan ook terecht centraal. De rijmende tekst is mooi meegenomen en doet zelden geforceerd aan.
Een minpunt zijn de illustraties. De prenten zijn ontzettend klassiek en lijken zo uit een boek van enkele decennia geleden te komen. En dat blijkt al snel de grote handicap: een boek zonder noemenswaardig verhaal moet wel over ijzersterke prenten beschikken. Dat zijn ze hier helaas niet, en daardoor zal dit prentenboek voor het slapengaan zich niet uit de stapel gelijksoortige boeken onderscheiden.

Satoru Onishi - Wie zit waar? ***

Maar laten we afsluiten met een positieve noot: kinderen kunnen ook leren zonder dat ze dat in de gaten hebben. Met Wie zit waar? van de Japanner Satoru Onishi leren kinderen hun visuele capaciteiten ontwikkelen. In dit gestileerde zoekboekje staan op elke spread achttien heel strak getekende, kleurrijke beesten. Doordat de auteur telkens een enkel detail verandert, kunnen de kinderen allerlei spelletjes doen waarbij ze zich moeten concentreren op bepaalde visuele kenmerken. Zo moeten ze op zoek naar het beest dat zich heeft verstopt, dat achterstevoren staat, slaapt of horens heeft.
Doordat er de ene keer slechts één dier afwijkt van de rest en een andere keer twee of meer, zullen de kleuters met plezier de opdrachten blijven uitvoeren.

Tine Mortier

Lees ook de andere Voorlees-boeken-recensies:
Afl. 3: Lauren Child e.a. - Goudlokje en de drie beren ****
Afl. 2: Wormell - Een bos vol enge wilde beesten ****
Afl. 2: Pauli & Schärer - Allebei blij ***
Afl. 2: Stohner & Wilson - Welterusten sterren **
Afl. 1: Dirk Nielandt (e.a.) - Onder de sterren ****