• Interview: Tjeerd Royaards
  • N.a.v.: zijn vertrek bij de Recensent
  • Gehouden op: 08-05-2009
  • Datum bespreking: 19 Mei 2009

Met Royaards in 3 seconden, de politiek doorgronden


Tjeerd Royaards nam dit voorjaar afscheid van de Recensent. Als cartoonist bracht hij ons 4,5 jaar lang actuele, culturele en politieke cartoons in een heldere strakke stijl. De eerste jaren was dat in zwart/wit, maar sinds 2007 kwam er veel meer kleur in zijn werk. Ten afscheid spreekt de Recensent met de ondertussen internationaal doorbrekende cartoonist.

Dit is het eerste deel van een drieluik waarin de cartoonisten van de Recensent aanbod komen. Over twee weken Brecht Evens, gevolgd door wijzijneenindividu.

In oktober 2004 stond je eerste cartoon bij de Recensent online. Je was zevende jaars student politicologie en deed het tekenen ernaast. Hoe heeft dat zich sindsdien ontwikkeld?
‘Uiteindelijk ben ik nog achtste jaars student geworden en afgestudeerd in de richting van Internationale Betrekkingen met de Europese Integratie als thema van mijn eindscriptie.’

Heb je nooit overwogen een logischer gevolg aan je studie te geven?
‘Mensen vragen dat vaak, maar ik doe juist veel met mijn opgedane kennis en inzicht. De cartoons hebben vaak te maken met politiek en internationale betrekkingen. Na mijn studie ben ik nog een jaar fractie-assistent geweest op lokaal niveau, maar ik wist al dat ik met tekenen door wilde gaan.’

Hoe is de verhouding tussen het maken van cartoons en illustraties?
‘Mijn passie ligt bij het bedenken en uitwerken van die cartoons, maar ik heb de illustratieopdrachten nog wel nodig. Het maken van illustraties bij tijdschriftartikelen of voor folders, werkt ook stimulerend. Door de specifieke onderwerpen word ik gedwongen om mijn creativiteit anders in te zetten.
De ideale situatie zou zijn als ik een vaste editorial positie weet te verkrijgen voor mijn cartoon-werk. Een vaste, grote uitgever die, het liefst meermaals in de week cartoons van mij plaatst. Maar door de malaise in de krantenwereld wordt dat steeds moeilijker. Dankzij een Duits agentschap wordt mijn werk regelmatig in diverse Duitse kranten geplaatst. Daarnaast heb ik sites als de Recensent en het Volkskrantblog gebruikt om mijn bekendheid te vergroten. Het idee dat je cartoons door meer mensen bekeken worden, geeft een positieve stimulans. Ik ga erdoor lekkerder in mijn tekenvel zitten.’

Welke cartoonisten zie jij als voorbeelden?
‘In Nederland heb je enkele hele goeie politieke cartoonisten. Joep Bertrams, Jos Collignon en Tom Janssen (Trouw). Die volg ik al jaren. Janssen won onlangs de tweede prijs bij de World Press Castoons met een cartoon waarop de skyline van New York staat afgebeeld (bekijk de cartoon hier) . Als je beter kijkt, zie je dat alle gebouwen (waaronder die van Wall Street) dominostenen zijn. Een heel simpel beeld om het onderwerp economisch crisis in beeld te brengen. Die eenvoud streef ik ook na. Enkele jaren terug liet ik nog veel meer details zien in mijn tekeningen.’

Heb je op het vlak van de inhoud en de grappen voorbeelden? Voel je bijvoorbeeld verwant met cabaretiers?
‘Ik snap wat je bedoelt met cabaretiers. Ook zij reageren snel op actuele en politieke gebeurtenissen in korte, beeldende grappen. Maar ik heb geen specifieke voorbeelden in die hoek. Alhoewel er overeenkomsten zijn, zie ik mezelf niet op het toneel staan om mijn werk te doen. Dat publieke is niet mijn ding. Ik zit graag achter mijn tekentafel en neem de tijd om een grap uit te werken tot een mooie cartoon. Wat betreft grappen en vondsten, kijk ik wel naar collega’s. Soms denk ik: “waarom was ik daar niet op gekomen”. ’

Gieren (juni 2007), ten tijden van het principeakkoord over een Europees Hervormingsverdrag, dat in de plaats kwam van de, door diverse landen afgeketste, Europese Grondwet.

Waar kwam de omslag van zwart/wit naar kleur vandaan? Wat heeft het je opgeleverd?
‘Het is voor kranten en dergelijke steeds gewoner om met kleuren te werken. En die afdrukken worden kwalitatief ook steeds beter. Voor mij levert het meer vrijheid op om te doen wat ik wil. Met zwart-wit zat ik een beetje tegen een plafond aan. Ik kan nu meer kanten op en denk dat mijn werk er beter door is geworden.

Varkens, vogels, koeien. Je bent wel van de dieren.
‘Ja, die lenen zich symbolisch goed om allerlei situaties of karakteristieke weer te geven. Ik vind dieren ook makkelijker om te tekenen. Dat probleem heb ik echter te lang voor me uitgeschoven. Dus ondertussen dwing ik mezelf vaker om mensen te tekenen, zoals politici. Daarnaast streef ik er ook naar om zo weinig mogelijk tekst te gebruiken. Daarvoor hanteer ik de drie-seconde-regel: de ideale cartoon kun je binnen drie seconde begrijpen.’

Glazenwasser (november 2008), ten tijde van de overwinning van Barack Obama.

Heb je nog plannen voor de toekomst?
‘Tekenen natuurlijk. Verder ben ik betrokken bij de ontwikkeling van een internationale nieuwssite genaamd VJ Movement. Ik sprak afgelopen zomer de initiatiefnemers. Het plan is om vanuit elk land ter wereld journalisten het nieuws te laten vertellen zoals zij het ervaren. Ik vond dat daar heel goed ook cartoonisten bij zouden passen en heb de afgelopen periode over de hele wereld cartoonisten gescout en aangeschreven. Dat was een enorme klus, maar het levert een bont gezelschap op. Interessant aan de site zal zijn dat ook uit ‘moeilijkere’ landen er cartoons en berichten zullen komen. Ik denk dan aan Iran en Moldavië. Ongemerkt heb ik een goed beeld gekregen van de diversiteit aan politieke cartoons. Zo lijken de cartoons in Oost-Europa soms net olieverf-schilderijen en zitten de Amerikanen stilistisch haast allemaal op hetzelfde vlak. Binnenkort gaat de site online, maar alleen het voorwerk was al zeer inspirerend.’

Meer info, tekeningen en verwijzingen: www.twr-design.nl

Ricco van Nierop