Superschurkmusical wordt internetsucces

Stel: je bent scenarioschrijver in Hollywood en je bent al even in staking. Je verveelt je nu je niet mag werken. Wat te doen, wat te doen… ? Als je Joss Whedon bent, schrijver van televisieseries als Buffy the vampire Slayer, Angel en Firefly en films als Serenity en Toy Story, dan is het antwoord simpel: je gaat met familie en vrienden werken aan een internetmusical over een superschurk. Het resultaat van die verveling, Dr. Horrible's Sing-Along Blog, was afgelopen week in drie aparte delen van elk ongeveer een kwartier, gratis te bewonderen op internet.

Dr. Horrible is Whedons poging om te laten zien dat er ook ándere manieren zijn om filmproducties te doen: met grotere artistieke vrijheid en de garantie dat een script niet in de gevreesde ‘development hell’ blijft steken. Hij betaalde daarom de productiekosten uit eigen zak, vroeg z'n vrienden uit de film- en televisie-industrie om gunsten en kreeg op die manier voor niets hulp van bekende acteurs en goede crewleden.

Maar, zelfs bij een relatief altruïstisch project als Dr. Horrible, gaat voor niets de zon op. Whedon wil het liefste z'n investering weer terugzien en z'n cast & crew kunnen betalen, dus is de serie vanaf afgelopen zondag - zoals gepland - alleen nog maar te downloaden op iTunes. Op het moment helaas nog slechts in Amerika en Canada, maar daar komt misschien nog verandering in. En zelfs als dat niet gebeurt, dan staat er nog een DVD-release op stapel (inclusief gezongen commentaar!) om wereldwijde liefhebbers aan hun trekken te laten komen. Doel: een beetje winst maken om zo anderen te laten zien dat creatieve vrijheid én een haalbaar financieel model met elkaar te combineren zijn.

Dr. Horrible heeft zich de afgelopen week ontpopt tot internetfenomeen. De site trok gemiddeld zo'n 200.000 bezoekers per uur en crashte al snel nadat het eerste deel online kwam, omdat het enorme aantal bezoekers niet verwacht was. Ook de verkoop op iTunes loopt storm: de drie delen staan op plek één, twee en drie van de verkooplijsten van de afgelopen periode. Kortom: het experiment van Whedon is hard op weg glansrijk te slagen. Toch is dat succes betekenisloos als de creatieve vrijheid niet op een goede manier gebruikt is. Dus is de belangrijkste vraag: is Dr. Horrible's Sing-Along Blog ook vanuit artistiek oogpunt een succes? Het korte antwoord is: ja. Het lange antwoord lees je hieronder.

Dr. Horrible's Sing-Along Blog vertelt over de wannabe slechterik Dr. Horrible, gespeeld door Neil Patrick Harris (voormalig musicalster en Emmy-genomineerd televisieacteur, maar hier toch vooral nog bekend als Doogie Howser). Dr. Horrible is een in alle opzichten clichématig lid van het archetype 'kwade genius'. Lange labjas? Check! Grote labhandschoenen? Natuurlijk! Gekke labbril? Uiteraard! Kwade megalomane lach? Mwah... bíjna. Maar, vrees niet, hij heeft lessen van een stemcoach om dat recht te trekken.

Dr. Horrible, in het dagelijks leven de sullige Billy, is eigenlijk een goede lobbes met verkeerde ideeën. Billy is van afstand hopeloos verliefd op Penny (gespeeld door de charmante Felicia Day, bekend van internethit The Guild), een meisje dat hij kent van de wasserette. Er is alleen één probleem. Hij durft haar, zoals dat met verliefdheden-op-afstand gaat, niet aan te spreken. Met het motto "acties spreken luider dan woorden" in het achterhoofd, besluit hij daarom iets te forceren. En voor de echte superschurk-in-spé is er dan maar één optie: lidmaatschap van de beruchte "Evil League of Evil".

Zoals Whedon wel vaker doet, wordt ook in Dr. Horrible weer flink met de verwachtingen van de kijker gespeeld. Zo is de slechterik sympathiek en de held een eikel. Het streven naar macht van Dr. Horrible vindt zijn oorsprong in een misplaatste neiging tot wereldverbeteren. "It's not about making money, it's about táking money. Destroying the status quo. Because the status... is not quo! The world is a mess, and I just need to rule it."

Voordat zijn plannen tot wasdom kunnen komen, moet Dr. Horrible eerst zijn aartsvijand Captain Hammer - op heerlijk overdreven wijze gespeeld door Nathan Fillion (bekend van Whedon's Firefly en Serenity) - verslaan. Behalve de omgekeerde rolpatronen, lijkt er op het eerste gezicht niets nieuws onder de zon. Dr. Horrible's Sing-Along Blog is een heerlijk absurdistische musical die niet bang is z’n nerdige kern aan de wereld te tonen. Het geheel wordt rijkelijk doorspekt met aanstekelijke liedjes (zoals het ontwapenend schattige 'Freeze Ray', waarin Billy de wereld met het wapen uit de titel wil stilzetten, zodat hij de tijd heeft om Penny beter te leren kennen) en de bekende, licht Britse, verbale Whedonhumor.

Maar: Whedon zou Whedon niet zijn als Dr. Horrible gaandeweg de drie delen niet zou veranderen. Al zijn werk is gelaagd en zelfs deze luchtig openende Sing-Along Blog is daarop geen uitzondering. Zijn personages hebben dat natuurlijk door en geven in deel twee een knipoog aan de oplettende kijker: "Sometimes people are layered like that. There's something totally different underneath than what's on the surface", vertelt Penny tegen Billy. "And sometimes there's a third even deeper level, and that one's the same as the top surface one... like with pie!", countert Billy. Niets is minder waar, als Whedon z'n personages langzaam langs minder geijkte paden voert en het geheel gelaagder blijkt dan in eerste instantie misschien gedacht.

Dr. Horrible's Sing-Along Blog is een prestatie van formaat. Niet alleen zijn de liedjes van een continu hoog niveau, maar de reis die de personages en de kijkers in 42 minuten doormaken, is indrukwekkend. Het is geen sinecure om in zo'n korte periode de personages daadwerkelijk tot leven te laten komen, maar Joss Whedon slaagt daarin met verve. Hij maakt intelligent gebruik van overbekende clichés en vooroordelen om zijn personages neer te zetten. Zo is Captain Hammer een echte "patserige klootzak", Dr. Horrible de "onbegrepen, verlegen nerd op zoek naar uitlaatklep" en Penny het "schattige, optimistische meisje door wiens ogen de wereld een betere plek is". Clichés die iedereen direct zal kunnen plaatsen, zodat Whedon er ook meteen mee kan spelen zonder ze de kijker te hoeven uitleggen. Dus klapt hij de verwachtingen waar nodig weer om en geeft de personages middels onverwachte tegenstrijdigheden diepgang.

Toch zou een intelligent script alleen niet genoeg zijn. Om in een korte periode nuance aan de personages en het verhaal mee te geven, zijn acteurs nodig die moeiteloos een breed emotioneel scala kunnen doorlopen. Gelukkig laten de hoofdrolspelers hem daar niet in de steek. Vooral Neil Patrick Harris maakt indruk en weet met wat voorzichtig geplaatste tics en een halve blik hier-en-daar de ontwikkeling van het personage krachtig samen te vatten. En zo blijkt het tegen de tijd dat het laatste shot langs komt, verrassend genoeg haast onmogelijk niet geraakt te zijn door het verhaal.

Uiteindelijk is Dr. Horrible's Sing-Along Blog een soort miniatuurversie van zijn eerdere werk. Deze internetmusical is grappig, hip, emotioneel en gelaagd. Een betere reclame voor zichzelf en zijn vernieuwende manier van productie had Joss Whedon niet kunnen leveren.

George van Hal

De Dr. Horrible’s Sing-Along Blog website

Lees hier de recensie van Joss Whedon’s Buffy the vampire slayer