Komt laten we zingen
vol zekerheid en twijfel

150 Psalmen vrij van Huub Oosterhuis 'Mijn huis was een huis van gebed maar gij hebt er een Oosterhuis van gemaakt'. Deze speelse parafrase van een oeroud bijbelverhaal (over Jezus die met een eindje twee-bij-drie handelaren uit de tempel in Jeruzalem joeg) betreft de Amsterdamse theoloog en dichter Huub Oosterhuis. Het belicht de positie van deze ex-r.k.priester in de kerk waarvan hij ooit tot het grondpersoneel behoorde vrij aardig. Die positie is namelijk geheel non-existent geworden.
Oosterhuis' enorme productie in ruim een halve eeuw van eigenzinnige teksten, die op die oeroude bibliotheek 'bijbel' met zijn oud-hebreeuwse en oud-griekse grondteksten zijn gebaseerd en die bedoeld zijn om voorgelezen en uitgezongen te worden tijdens kerkdiensten, leek aanvankelijk overal wortel te schieten in 'zijn' kerk.

Maar deze ontwikkeling kwam op enig moment tot stoppen: de leiding van de Nederlandse r.k.kerk wilde niets meer met Oosterhuis' van kerkelijke leerstellingen losgezongen teksten te maken hebben. De eerbiedwaardige bisschoppen hadden hiermee inhoudelijk gezien Oostenhuis eigenlijk geen groter dienst kunnen bewijzen. Want impliciet erkenden ze met hun strenge oordelen waar het Oosterhuis om te doen is: het doorvertellen in tijdeigen poëtische taal van de grote en zeer gevarieerde tot daden aanzettende Bijbelse verhalen die gaan over bevrijding van onderdrukking en van honger, van angst en van slavernij. Bepaald geen slap bier dus.

In het thans bijna afgelopen jaar 2011 rolde bij uitgeverij Ten Have een nieuw boek van de persen, '150 psalmen vrij' getiteld, waarmee Oosterhuis een punt heeft gezet achter een (obsessief?) project van ruim een halve eeuw: een eigen vertaling van het gehele Boek der Psalmen. De oeroude lof- en kreungezangen van het oude volk Israël die voor menigeen, gelovig of niet (meer), soms dé of anders nog de enige c.q. laatste verbindingsdraad zijn met het christelijke geloof. De kracht van poëzie: wat u zegt.

Aan de bundel gingen enkele publieke stadia vooraf: in eerste instantie betrof het de uitgave ('Proeve') van 50 geselecteerde psalmteksten waaraan 'tekstbeest' Michel van der Plas en bijbeluitlegger Pius Drijvers te pas kwamen. Vervolgens kwam Oosterhuis met een bundel met 75 psalmvertalingen op de proppen die al een meer persoonlijker inslag hebben en dan nu dus '150 psalmen vrij'.

Het knappe van Oosterhuis' psalmvertalingen is dat hij daarin ontkomen is aan het altijd dreigende spagaat tussen enerzijds die soms zeer knoestige hebreeuwse grondteksten en anderzijds het daadstellende karakter van het Nederlands. Dit komt door de zegmaar 'magische' kracht van Oosterhuis' eigensoortige poëzie.
Geinig is het overigens wel dat hij hier en daar wel heel persoonlijke elementen in de vertaalteksten heeft aangebracht. Want dat Trouwcolumnist Sylvain Ephimenco hem eens gispte om zijn uitgesproken politieke affiniteit - Oosterhuis is aanhanger van de Socialistische Partij - moet de dichter-vertaler nog steeds niet lekker zitten. Getuige dit fragment uit zijn vertaling van psalm 64: 'de lachwekkende utopieën van de tomatenpriester'. Kwestie van 'wraak' dus.

Waarom Oosterhuis het christelijke geloof nooit de rug heeft toegekeerd zoals zovelen van zijn generatie - waarmee hij zich een permanent gevoel van ontworteld-voelen en - zijn heeft bespaard - komt even subtiel als krachtig tot uitdrukking in het laatste zinnetje van zijn vertaling van psalm 119 waarin zekerheid en twijfel om elkaar heen cirkelen: "Zoek uw knecht die nog geen dag geen uur kan zonder u".
Een sublieme letterknecht is Oosterhuis zeker.

Rob van der Hilst