Vier regisseursfilms in deze bespreking. David Verbeek met een tussendoortje (Club Zeus), dat veel meer is dan een tussendoortje. Duncan Jones met een intelligente actiefilm (Source Code). Werner Herzog met een Lynchiaanse detective (My son, my son…). Ken Loach met een persoonlijk drama dat snel een politieke aanklacht wordt (Route Irish).

Club Zeus – David Verbeek
Cast: Zheng Qi, Ray Zhao; Release: 09-06-11

David Verbeek is een zeer interessante, maar weinig opvallende Nederlandse regisseur. Al in zijn tweede jaar aan de filmacademie maakte hij zijn debuutfilm, Beat, die geheel terecht de bioscopen haalde. Na zijn afstuderen vertrok hij naar Azië om films op te nemen. Yu-lan, Shanghai Trance en vooral R U There kregen veel aandacht op het Rotterdamse filmfestival en elders (Cannes).

Club Zeus gaat over een gelijknamige club in Shanghai waar escortmannen werken om rijke zakenvrouwen gezelschap te houden. De mannen verdienen een percentage van het aantal door de klant bestelde flessen champagne. Onderling houden de gastheren wedstrijdjes wie het meeste omzet heeft gegenereerd. De film toont een glamourwereld in de club waar liefde een consumptiegoed is geworden. Daarnaast volgt de film de hostboys ook naar huis, waar het een kale boel is.

Club Zeus filmde Verbeek tussen zijn laatste twee grote films door. Met weinig budget, enkele acteurs en weinig tijd. Ondanks deze beperkingen, is dit ‘tussendoortje’ een volwaardige film over een onbekende, kille, wereld.

Source Code – Duncan Jones
Cast: Jake Gyllenhaal, Michelle Monaghan; Release: 09-06-11

Militair Colter Stevens wordt wakker in een Amerikaanse trein, terwijl hij vlak daarvoor nog in een bedreigde situatie in het Midden-Oosten zat. Tegenover hem een vrouw die hij niet kent, maar die hem wel schijnt te kennen. Eén blik in de spiegel leert hem dat hij in het lichaam van een andere man zit. Na acht minuten ontploft de trein en blijkt Colter al die tijd gewoon in een tijdcapsule te hebben gezeten in een militair centrum. Verwarrend? Het wordt nog veel verwarrender, althans als je het probeert uit te leggen. Kijk de film en het is zo logisch als wat: Colter’s hersenen worden via de speciale Source-Code-methode in de treinreiziger geplaatst om erachter te komen wie de trein heeft laten ontploffen, zodat een volgende aanslag kan worden voorkomen. Colter krijgt telkens een nieuwe poging van acht minuten.

Source Code is een intelligente en spannende actiethriller. Regisseur Duncan Jones wist al te overtuigen met zijn debuutfilm Moon (psychologische sciencefiction), maar komt in het actiegenre ook heel origineel uit de hoek. Als je kijkt wat voor suffe concurrentie de film nu heeft in dit genre: Transformers Zoveel, Pirates Zoveel of X-Men Zoveel dan steekt Source Code daar met gemak boven uit.

Route Irish – Ken Loach
Cast: Mark Womack, Andrea Lowe; Release: 16-06-2011

Geen oorlogsfilm, maar een terug-van-de-oorlogfilm. Een genre dat de laatste jaren best veel films opleverde: Brothers (Deens of Amerikaans), Stella’s Oorlog, Stop-loss. Bij Route Irish gaat het om Ierse huurlingen die in Irak op een gevaarlijke route Westerse hulptroepen moesten escorteren. Frankie is daarbij omgekomen en zijn vriend/collega Fergus gaat op onderzoek uit, omdat hij de verklaring van zijn baas niet vertrouwt.

Heftige beelden komen er voorbij van een schietpartij die opgenomen is met een mobiele camera die teruggevonden wordt. Heftige verhalen van een Iraaks gezin dat beschoten wordt. Heftige emoties bij de geliefden van Fergus in Ierland.

Na een wat luchtiger Looking for Eric, keert Ken Loach terug naar de rauwe realiteit. En de aanklacht, want de heftige emotie die Fergus heeft om de dood van zijn vriend, wordt gedurende de film, gedurende zijn onderzoek steeds meer een aanklacht tegen hoe commerciële bedrijven huurlingen inzetten in buitenlandse conflicten. Route Irish is persoonlijk drama en tegelijkertijd een politieke film. Loach op topniveau.

My son, my son, what have you done – Werner Herzog
Cast: Michael Shannon, William Dafoe; Release: 16-06-11

Wat is er met deze film aan de hand? Hij stond al een jaar terug in de Nederlandse bioscopen gepland, draaide in februari 2010 op het R’damse filmfestival en is al driekwart jaar als dvd via de import verkrijgbaar. En dan alsnog in de bioscopen? Ook de ontstaansgeschiedenis telt wat jaren: regisseur Herzog schreef het scenario al in 1995, kon geen financiers vinden tot David Lynch bijsprong in 2009. Daarnaast speelt er nog een vreemde feit-fictie-kwestie. De film is gebaseerd op een nieuwsbericht over een amateur-acteur (Yavorsky) die in 1979 zijn moeder met een antiek zwaard vermoorde. Yavorsky liet zich tot deze daad inspireren door het klassieke toneelstuk Eumeniden uit de Griekse trilogie Oresteia van Aischylos. Een toneelstuk waarin hij gestaan had. Vervolgens maakte Herzog er een film van waarna een actueel nieuwsbericht (november 2010), een absurd vervolg gaf aan deze keten van elkaar inspirerende feiten en ficties: acteur Michael Brea vermoordt zijn moeder met een samurai-zwaard.

Terug naar de film: Herzog liet zich niet alleen sponsoren door Lynch, hij lijkt ook wel wat vervreemdingstechnieken overgenomen te hebben van Lynch. My son, my son… volgt de rechercheur (Dafoe) die onderzoek doet naar het hoe en waarom van de moord. Spannend is de film niet – het is al snel duidelijk wie wat gedaan heeft, maar voor ze de zoon (en twee gijzelaars) te pakken hebben ben je toch anderhalf uur bezig met allerlei duistere verwikkelingen. Dafoe is geweldig als rechercheur en de film is goed, een beetje Lynch-light.

Ricco van Nierop

In de vorige edities van FILM 2011: