Kunst, poëzie en horror. Dat is ongeveer waar je uit kunt kiezen als je niet naar de piraten wil in de bios deze week. Kunst in de vorm van een Woody Allen-achtige komedie (Untitled). Poëzie in de vorm van de zeer aangename Allen Ginsberg-biopic (Howl). Horror in de vorm van een poltergeisterige film (Insidious) van Saw-creator James Wan.

Howl – Rob Epstein & Jeffrey Friedman
Cast: James Franco, Todd Rotondi; Release: 26-05-11

Aangezien de Francis Ford Coppola-verfilming van Jack Kerouac’s On the road steeds maar uitgesteld wordt (ondertussen heeft Walter Salles de regie overgenomen van Coppola en staat de release gepland voor ergens eind 2011, begin 2012) moeten we het maar doen met een biografische speelfilm over zijn beat-maatje Alan Ginsberg. De film Howl focust zich op een geruchtmakend proces dat rondom de publicatie van het gelijknamige boek werd gevoerd. Het boek (een lang gedicht) zou obsceniteiten bevatten waarvoor de lezers beschermd moesten worden. Tussen de rechtbankscènes in zie je hoe het leven van Ginsberg eruit zag in de aanloop naar het schrijven en het proces. Hoe hij met zijn vrienden (Kerouac, Orlovsky, Cassady) op zoek is naar een nieuwe manier van leven, los van de oude standaarden. Daarnaast zie je Ginsberg in een café het lange gedicht voordragen (‘I saw the best minds of my generation destroyed by madness, starving hysterical naked…’) en zie je enkele fragmenten in animaties verbeeld. Dit levert een leuke mix van verhaallijnen en beelden op die wel past bij de alle kanten opschietende beat-poets. Het filmmakersduo Epstein en Friedman is vooral bekend van enkele docu’s, bijvoorbeeld over Harvey Milk (1984) en over homoseksualiteit in Hollywood (The Celluloid Closet, 2005). Mede dankzij het iconische acteerwerk van James Franco (bekend van Freaks & Geeks, James Dean-bio en 127 Hours) hebben Epstein en Friedman een aangename biopic gemaakt.

Insidious – James Wan
Cast: Patrick Wilson, Rose Byrne, Barbara Hersey; Release: 02-06-11

Regisseur Wan is de man achter de oorspronkelijke Saw en enkele vervolgen. Met deze films vol torture-porn wist hij het horror-genre te vernieuwen. Daarna maakte hij de iets ‘normalere’ horrorthrillers Dead Silence en Death Sentence waarmee hij nog niet los kwam van het ‘Saw’-stigma. Ook met Insidious weet hij niet zo’n indruk te maken. Insidious is namelijk een redelijk normale thriller/horror-film. Er is weer eens een gezin dat in een nieuw (oud) huis gaat wonen en er is een kind dat bezeten wordt door een geest of duivel. In dit geval gaat het om een jongetje dat in coma is geraakt, waarna zijn ouders allerlei geesten in huis waarnemen. Er wordt een geestuitdrijfteam ingehuurd (die met klungelige instrumenten aan komen zetten die ze van de oude ghostbuster lijken te hebben geleend) dat flink de strijd aangaat met de geesten.
Bij vlagen is Insidious goed eng, klassiek bijna, zoals in Poltergeist of The Shining. Maar er zitten ook aardig wat belachelijk dingen in en zodra je die gaat zien, zit je niet meer in het verhaal en dat is desastreus voor de spanningsboog van een thriller.

(Untitled) – Jonathan Parker & Manfred Bauman
Cast: Adam Goldberg, Marley Shelton, Lucy Punch; Release: 02-06-11

Adrien (Adam Goldberg) is het type kunstenaar dat wel vaker in films ronddwaalt: in zichzelf gekeerd, niet-sociaal, snobistisch, onsuccesvol en wars van commercie, maar stiekem toch hopend op succes. Adrien is experimenteel componist, trekt met zijn performances lege zalen en verdient zijn geld met het spelen van Music for the millions in restaurants, waar hij zich voor schaamt. Zijn broer Josh maakt schilderijen met gekleurde wolken en stippen erop die het museum nooit zullen halen, maar wel meer kijkers trekken omdat hij ze aan grote hotelketens heeft verkocht, waar hij zich niet voor schaamt. Als de vriendin van Josh (een galeriehoudster) Adrien ziet en zijn werk hoort, ziet ze wel brood in hem.

Een getroubleerde, scheppende kunstenaar in de hoofdrol, veel scherpzinnige gesprekken over hoge cultuur (vermenging van high brow en iets lower brow), enkele romantische intriges die van invloed zijn op het scheppingsproces van de kunstenaar en je Woody Allen-film is af. Dat moeten Jonathan Parker en Manfred Bauman ook gedacht hebben. En het gaat ze nog aardig af ook. De dialogen en situaties halen het niveau van de oude meester niet, maar komen in de buurt, waardoor (Untitled) een aanrader is.

Ricco van Nierop

In de vorige edities van FILM 2011: