• Evenement: International Film Festival Rotterdam
  • Editie: 40e, 2011
  • Data: 26-1 t/m 6-2-2011
  • Datum bespreking: 24 Januari 2011

Vooruitblik op International Film Festival Rotterdam 2011


‘Wie gaat de Tiger-award winnen,’ werd mij gevraagd. Alhoewel ik voor de achtste keer het IFFR op de voet volg, heb ik geen idee. Een vooruitblik op het veertigste International Film Festival Rotterdam met aandacht voor oude en jonge tijgers, Russische Westerns en oude meesters die nog schijnen te filmen (Godard, Svankmajer). Tevens tien tips en drie recensies (Black Swan, Poetry, Les Amours Imaginaires).

XL
XL staat in Rotterdam niet voor extra large, maar voor extra locaties of voor 40. Het Internationaal Film Festival Rotterdam vindt dit jaar namelijk voor de veertigste keer plaats en wel op een heleboel locaties. Naast het vernieuwde (en half over de Maas gewaaide) Lantaarn/Venster vindt je films in musea, galeries, schouwburgen, taalinstituten en clubs. De vertrouwde (maar altijd weer verrassende) wereldreis in film wordt dus dit jaar ook een strooptocht door de Maasstad met de Zwaan als bottleneck.

Jonge en oude tijgers
‘Wie gaat de Tiger-award winnen,’ werd mij gevraagd. Alhoewel ik voor de achtste keer het IFFR op de voet volg, heb ik geen idee. De tijger wordt namelijk uitgereikt aan eerste of tweede films van nog onbekende filmmakers. Meestal niet bijster toegankelijke films die veel (geduld, zitvlees) van de toeschouwers eisen, maar elk jaar wel een paar verrassingen opleveren. Dat tijgers ook opgroeien is dit jubileumjaar ook te zien. Enkele oude tijgerwinnaars komen met een nieuwe film in het programma-onderdeel Return of the Tiger. David Verbeek (Shanghai Trance) is er nu met Club Zeus, Kelly Reichardt (Old Joy) met Meek’s Cutoff en Koen Mortier (Ex-Drummer) met 22 Mei.

Cinema-inhaalrace
Naast veel nieuwe films, opent het IFFR een heleboel oude filmblikken. Ze bewijzen oa. dat Westerns niet enkel uit de V.S. hoeven te komen in Red Westerns (veel Russisch, maar ook uit de Balkan). Let vooral op de zwijgende films die met live-orkesten geprogrammeerd staan (Extraordinary Adventures… uit 1924 met Metropole Orkest en By the law uit 1926). Azië is altijd goed vertegenwoordigd in R’dam, en dit jaar kunnen de Martial Arts-fans hun hart ophalen met een compleet historisch overzicht van vechtfilms (van ver voor Bruce Lee via Jackie Chan tot Jet Li). Daarnaast is er een retrospectief rondom de Franse punker, dichter en undergroundfilmmaker F. J Ossang die naast de filmvertoningen ook zelf als muzikant aanwezig zal zijn.

Oude meesters leven nog
Filmmaker Barney Platts-Mills is dertig jaar weggeweest, vandaar dat ik nog nooit van hem gehoord had. Doodleuk levert hij een nieuwe film af (Zohra). Dat doen ook collage-maker Jan Svankmajer (Surviving Life) en de Nouvelle Vaugue-meester Jean-Luc Godard (Film Socialisme).

Negen aanraders en één afrader

  • Biutiful (Inarritu, bekend van Babel, zonder mozaïekstructuur maar met Javier Bardem)
  • Somewhere (Sofia Coppola met een langzame, mooie film over een verwende acteur en zijn dochter)
  • Meek’s Cutoff (regisseur van Wendy & Lucy maakt western, met Michelle Williams)
  • Blue Valentine (alweer Michelle Williams, nu in een sterk relatiedrama)
  • Incendies (Heftig Midden-Oostendrama van Canadees Villeneuve)
  • Drei (de haast vergeten Tykwer met een liefdevolle relatiefilm over/in Berlijn)
  • Club Zero (tussendoortje van misschien wel de beste Nederlandse regisseur, David Verbeek)
  • 127 Hours (zo lang zat de bergbeklimmer vast, wat Danny Boyle verrassend gevarieerd verfilmde)
  • Animal Kingdom (Australische crimifamilie door de ogen van het nu nog onschuldige neefje)
  • Never let me go (mislukte donor- kostschool- boekverfilming met erg goede acteurs)

Overall verslag en dagelijkse impressies
Over twee weken brengt de Recensent een uitgebreid verslag van het IFFR2011.
Via Vanger in het graan vormt zeerkorteverhalenschrijver Bert Vanger dagelijks zijn filmimpressies om tot kort proza en ad-hoc poëzie.

Les Amours Imaginaires - Xavier Dolan
Cast: Monia Chokri, Niels Schneider, Xavier Dolan; Release: 27-1-2011

Vorig jaar nog draaide Xavier Dolan’s debuutfilm J’ai tué ma mère op het IFFR en dit jaar al is zijn tweede film aan de beurt. Dolan (1989) groeide op in Franstalig Canada en kwam al vroeg in aanraking met film door zijn acterende vader. Dolan jr. acteerde in allerlei films en deed de nasynchronisatie (in het Frans) van South Park en Harry Potter. Met dit alles financierde hij zijn debuut dat niet alleen in Rotterdam, maar ook in Cannes goed ontvangen werd.
Alles in Les Amours Imaginaires draait om Nicolas (Schneider). Vooral Marie (Chokri) en Francis (Dolan zelf) draaien om Nicolas heen. Nicolas is een mooie jongen, die hen beide net genoeg aandacht geeft, zodat zowel Marie als Francis verliefd op hem worden.
Spanning (onderhuids of in your face) is ver te zoeken in deze film. Want de vraag met wie Nicolas zal gaan, is al snel niet belangrijk meer. Dit is geen romkom waarbij je je afvraagt wie wie krijgt op welke manier, dit is een portret van drie twintigers die zich een houding proberen te geven. Die zoeken naar hun positie, hun rol in het spel. De dramatische heftigheid van zijn debuut (over een moeder-zoon-verhouding) heeft plaats gemaakt voor stijlvolle portrettering die doet denken aan de films van Francois Ozon. Les Amours Imaginaires is een prachtig vormgegeven niet bijster urgent drama.

Black Swan - Darren Aronofsky
Cast: Natalie Portman, Mila Kunis, Vincent Cassel, Winona Ryder; Release: 3-2-2011

Net als met zijn vorige film, The Wrestler, gooit Aronofsky hoge ogen bij alle belangrijke filmprijzen. Bij de Globes werd alleen hoofdrolspeelster Portman beloond, maar dat zal zeker niet de laatste prijs zijn die deze film binnensleept. Portman speelt balletdanseres Nina die een doorbraak meemaakt; ze mag de lead gaan spelen in het Zwanenmeer. Althans als ze in de repetitieperiode genoeg pit laat zien. Volgens haar choreograaf (Cassel) kan ze wat leren van zijn voormalige ster Beth (Ryder) en van haar grootste concurrente Lily (Kunis). Ze mist passie, is de boodschap. Nina voelt aan alle kanten de druk toenemen (ook thuis zit moeder boven op haar).
Black Swan lijkt een behoorlijk normale (goed geacteerde, mooi vormgegeven) dramafilm die een kijkje achter de balletschermen neemt. Met clichés over eetpatronen, overdreven focus op lichamelijkheid, heftige concurrentiestrijd tussen danseressen, intimiderende choreograaf en een moeder die haar eigen, in de kiem gesmoorde carrièredroom, door haar dochter wil laten vervolmaken (met enige psychische dwang). Tot zover weinig bijzonder en ook niet Oscar-waardig (wat dat ook voorstelt). Maar dan begint Nina door te draaien en vervagen de grenzen tussen feit en fictie. En ga je twijfelen aan de scènes die je tot dan toe hebt gezien. Wat is waar en wat zit enkel in Nina’s hoofd? De finesse waarmee deze verwarring in beeld wordt gebracht (en de afgewogen hoeveelheid feit, fictie, verwarring, horror) maakt Black Swan een bijzondere film – een heftige film, een indrukwekkende film.

Poetry (Shi) – Chang-dong Lee
Cast: Jeong-hie Yun, Da-wit Lee; Release: 10-2-2011

Mija werkt als verzorgende bij mensen thuis, voedt haar kleinzoon op en volgt een cursus poëzie. Ondanks de cursus, het vele staren naar de bomen en haar veelvuldig bijgehouden notitieboekje lukt het haar niet om poëzie te schrijven. Misschien komt het door de zorgen. Geldzorgen veroorzaakt door haar kleinzoon die samen met zijn vrienden een meisje heeft aangerand. De ouders van die vrienden zamelen geld in om mogelijke rechtsvervolging af te kopen.
Chang-dong Lee maakte in 2008 al een mooie festivalfilm (Secret Sunshine – ook al treurig), maar overtreft met gemak zijn eerdere prestatie. Poetry is een trage film, waar bij vlagen het ingehouden verdriet van afdruipt. Ondanks dat is het een waardige film ten opzichte van de hoofdpersoon. Een vrouw die zich neer lijkt te leggen bij de zaken zoals ze gaan (tot natuurlijk het moment dat ze op alle vlakken in actie komt). Poetry is geen vrolijke film, maar een droevig portret van een getroebleerde, maar uiteindelijk moedige dichteres.

Ricco van Nierop