De vraagstelling drijft af

In de categorie Interessante Poëziedebuten verscheen onlangs Eiland op sterk water van Floor Buschenhenke (1978). Buschenhenke is oud-hoofdredacteur van literair tijdschrift Lava en ze is werkzaam als tekstschrijver en –adviseur. In 2006 ontving ze de Hollands Maandblad Schrijversbeurs. Met Eiland op sterk water heeft Buschenhenke een beloftevolle bundel afgeleverd.

Veel gedichten uit de bundel hebben betrekking op de wetenschap. Buschenhenke etaleert een buitengewone interesse voor meetinstrumenten, -eenheden en -methoden. Alles wordt gemeten, van de bewegingen van neutronen tot die van sterrenstelsels. In de afdeling ‘Ik wieg je met 500 meter per seconde’ is dan ook een reeks met de veelzeggende titel ‘Meetinstrumenten’ opgenomen, met daarin gedichten met titels als ‘Personenweegschaal’, ‘Barometer’ en ‘Magnetic Resonance Imaging Scanner’. Wie echter denkt dat dit een wetenschappelijke bundel is, heeft het mis. Het tegendeel lijkt eerder waar. Lees bijvoorbeeld ‘Barometer’ maar:

De meetinstrumenten waarmee Buschenhenke de wereld kennelijk in kaart wil brengen, zijn in de meeste gevallen slechts het vertrekpunt, ze zijn aanleiding voor een meer of minder lyrische uitweiding, niet zelden licht absurd, en zodoende wordt het oorspronkelijke doel steeds verder uit het oog verloren. Dit procédé wordt expliciet beschreven in ‘Sint Mandelbrot’, uit dezelfde afdeling. In dit gedicht wordt de kustlijn van het eiland gemeten (‘in achtereenvolgens kilometer, meter, centimeter,/nanometer, femtometer’), maar het ontwikkelen van een instrumentarium ‘om de kustlijn aan de andere kant/van oneindig te meten/gaat iets langer duren dan gedacht’:

Buschenhenke brengt de (haar) wereld niet alleen (niet) in kaart, ze doet ook een poging die voor de eeuwigheid te bewaren. De bundeltitel wijst daar ook op, waarbij het eiland een imaginair karakter heeft - een ideale plek wellicht waar, blijkens het gedicht ‘Iona’, vergeefs naar gezocht wordt. Het ideaal is al gestorven, maar wordt nog niet weggegooid. Dat conserveren komt vaker voor in de bundel, maar wordt net zo min als het meten tot een succesvol einde gebracht - blijkens bijvoorbeeld het voornamelijk grappige gedicht ‘De ontdooide miljonair had een goed leven gehad’. Sowieso behoren de meer humoristische gedichten tot de meest opvallende van de bundel. Gedichten met titels als ‘Lijfwachtenleesclub’ of ‘Mannenpyjamafeestje’ zijn bepalend voor deze licht-vrolijke, licht-absurde bundel. Maar daarnaast bevat de bundel ook enkele fraaie, wat schrijnende liefdesgedichten, zoals de afsluitende reeks ‘Erna’ en het mooie ‘Hemelkaart’:

Eiland op sterk water delen we bij deze dus zonder aarzelen in bij de Interessante Poëziedebuten. Daarbij moet echter wel worden aangetekend dat de bundel, zoals zoveel debuten, onevenwichtig is. Dit uit zich bijvoorbeeld in het inconsequente gebruik van hoofdletters en interpunctie. Een andere bedenking bij dit Interessante Poëziedebuut is dat Buschenhenke in sommige gedichten wel erg onbekommerd aan de praat raakt, wat vooral bij herlezing gaat storen. In ‘Zwemles’, bijvoorbeeld, heeft ze erg veel woorden nodig om de strekking over te brengen. Buschenhenke toont zich in Eiland op sterk water kortom een dichter met oorspronkelijke, mooie en soms grappige gedachten - en ze kan die vaardig verwoorden.We kunnen denk ik nog mooie dingen van haar verwachten, zeker als ze haar toekomstige gedichten met een snufje extra concentratie, en wellicht ook een tikkeltje extra durf schrijft.

Edwin Fagel